Phân tích cấu trúc của 1 bản nhạc trước khi chơi piano là 1 bước vô cùng quan trong và hay bị mọi người bỏ qua. Phân tích cấu trúc nghe có vẻ là 1 việc phức tạp và khó khăn, nhưng 1 khi bạn đã nắm được kiến thức cơ bản thì điều này trở nên vô cùng dễ dàng, đồng thời việc này cũng giúp bạn có thể đưa ra cách xử lý phù hợp cho từng đoạn. Hôm nay, Piano Home sẽ giới thiệu cho bạn những phần cơ bản thuộc cấu trúc cơ bản của 1 bản nhạc đi kèm với ví dụ. 

1. Phần Mở Đầu (Intro):

Đoạn mở đầu hay còn gọi là Intro của một bản nhạc thường rất ngắn gọn, có chức năng giới thiệu không khí, chủ đề chính của bài hát. Đoạn mở đầu thường có cấu tạo đơn giản, có thể là một đoạn nhạc ngắn lặp đi lặp lại hoặc một giai điệu ngắn. Đoạn mở đầu không chứa lời bài hát và không trình bày chủ đề chính một cách đầy đủ. Mục đích là tạo không khí, lôi cuốn người nghe và dẫn dắt họ đến phần tiếp theo của bài hát. Ví dụ, trong bản Canon in D của nhạc sĩ Pachelbel, đoạn mở đầu là một giai điệu ngắn lặp lại trên nền nhạc của cây đàn hạc. Giai điệu này tạo không khí trang trọng, thánh thiện cho bản nhạc. Sau đoạn mở đầu là phần trình bày chủ đề chính với giai điệu Canon quen thuộc.

2. Phần Tiền Điệp Khúc (Pre-chorus):

Tiền điệp khúc là phần nhạc nối giữa đoạn mở đầu và điệp khúc chính của bài hát.

Tiền điệp khúc thường ngắn, có thể chỉ là một câu nhạc hoặc một đoạn nhạc lặp lại. Mục đích của tiền điệp khúc là tạo sự chuyển tiếp từ không khí của đoạn mở đầu sang đoạn điệp khúc chính, giúp người nghe chuẩn bị tinh thần để đón nhận phần nhạc quan trọng nhất của bài hát. Ví dụ, trong bài hát “Let It Be” của The Beatles, sau đoạn mở đầu piano là một đoạn tiền điệp khúc ngắn gồm câu “When I find myself in times of trouble…”. Đoạn này dẫn dắt người nghe đến điệp khúc chính “Let it be, let it be, let it be, let it be…” với ca từ và giai điệu dễ nhớ, quan trọng nhất của bài hát.

3. Phần Điệp Khúc (Chorus):

Điệp khúc là phần quan trọng nhất trong cấu trúc của một bài hát, được lặp lại nhiều lần với giai điệu và ca từ dễ nhớ. Điệp khúc thường có các đặc điểm sau:

– Về giai điệu: Điệp khúc thường có giai điệu dễ thuộc, dễ nhớ, độc đáo và bắt tai. Đây là yếu tố quan trọng nhất để tạo nên thành công của một bài hát.

– Về ca từ: Lời của điệp khúc thường ngắn gọn, dễ hiểu và thể hiện rõ ràng chủ đề hay thông điệp chính của bài hát. Ca từ cũng cần có nhịp điệu hợp lý để phù hợp với giai điệu.

– Về cấu trúc: Điệp khúc thường được lặp lại ít nhất 2 lần và chiếm phần lớn thời lượng của bài hát. Có những bài chỉ có 1 điệp khúc duy nhất.

– Vị trí: Điệp khúc thường nằm ở giữa và cuối bài hát, xen kẽ với các đoạn khác như đoạn mở đầu, đoạn quãng, đoạn kết.

Như vậy, với giai điệu dễ nhớ và ca từ thể hiện rõ chủ đề bài hát, điệp khúc chính là trung tâm của một sáng tác âm nhạc, quyết định phần lớn thành công của bài hát với người nghe. Ví dụ, trong bài hát “I Will Always Love You” của Whitney Houston, phần điệp khúc với lời “I will always love you…” được lặp lại nhiều lần. Đây là phần nhạc và ca từ dễ nhớ nhất, thể hiện rõ tình cảm sâu sắc mà bài hát muốn truyền tải đến người nghe.

4. Đoạn Quãng:

Đoạn quãng trong cấu trúc một bài hát là đoạn nối giữa các lần lặp lại của điệp khúc, tạo sự thay đổi và phát triển cho bài hát. Đoạn quãng thường có giai điệu khác với điệp khúc, ca từ mới và độ dài ngắn hơn điệp khúc. Mục đích của đoạn quãng là: Tạo sự thay đổi không khí, tránh sự nhàm chán nếu điệp khúc được lặp lại liên tục và phát triển câu chuyện, tình huống của bài hát thông qua ca từ mới.

Ví dụ, trong bài “Bohemian Rhapsody” của Queen, sau mỗi đoạn điệp khúc là một đoạn quãng với ca từ và giai điệu mới, dẫn dắt câu chuyện của bài hát. Đoạn quãng giúp bài hát đa dạng và logic hơn. Như vậy, đoạn quãng giúp bài hát không bị đơn điệu và phát triển câu chuyện một cách liền mạch. 

5. Đoạn Nối (Bridge):

Đoạn nối trong một bản nhạc có chức năng kết nối giữa các phần khác nhau của bài hát, đặc biệt là nối từ đoạn quãng trở lại điệp khúc. Đoạn nối thường ngắn, có thể lặp lại một câu nhạc hoặc một đoạn ngắn từ điệp khúc để tạo cảm giác quen thuộc và dẫn dắt người nghe quay trở lại phần quan trọng của bài hát. Như vậy, đoạn nối giúp bài hát liên kết chặt chẽ, logic và trở nên mượt mà hơn khi chuyển giữa các phần khác nhau của tác phẩm. 

6. Phần Kết (Outro):

Đoạn kết đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện một tác phẩm âm nhạc. Đây là phần nhạc cuối cùng của bài hát, có chức năng khép lại toàn bộ tác phẩm một cách trọn vẹn. Đoạn kết thường rất ngắn gọn và mang tính tóm tắt, có thể là một câu nhạc ngắn dựa trên chủ đề chính hoặc là phần lặp lại lần cuối của điệp khúc. Đoạn kết cũng có thể kết hợp nhiều yếu tố từ các đoạn trước để tạo nên một sự khép lại hoàn hảo cho tác phẩm. Có rất nhiều cách và kỹ thuật khác nhau để kết thúc 1 bản nhạc. Kết thúc thế nào để hoàn thiện trọn vẹn cảm xúc của khán giả chính là nhờ sự tinh tế của người nghệ sĩ. Như vậy, đoạn kết là yếu tố then chốt giúp bài hát kết thúc trọn vẹn và lưu lại dư vị sâu sắc trong lòng người nghe.

Thường 1 bản nhạc sẽ đi theo cấu trúc cơ bản như trên. Tuy nhiên, âm nhạc luôn là nơi để các nghệ sĩ thể hiện sự thiên biến vạn hoá của mình. Để tạo ra điểm nhấn trong 1 bản nhạc, rất nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ đã sử dụng cách thay đổi cấu trúc cơ bản của 1 bài nhạc để tạo ra những biến tấu độc đáo nhằm mang lại trải nghiệm nghệ thuật xuất sắc cho khán giả. Khi đã nắm vững kiến thức cơ bản về cấu trúc của bản nhạc, bạn hoàn toàn có thể thử sức để biến tấu ra những phiên bản cấu trúc riêng của mình. Nhiều nghệ sĩ chọn phá vỡ cấu trúc thông thường của bài hát để tạo ra những tác phẩm độc đáo, mang dấu ấn riêng của họ. Điển hình là các tượng đài nhạc rock như Led Zeppelin, Queen.Ví dụ, trong bản hit bất hủ Stairway to Heaven của Led Zeppelin, ban nhạc đã không sử dụng điệp khúc như bình thường mà thay vào đó là những đoạn verse và pre-chorus lặp đi lặp lại, khiến người nghe chờ đợi một điệp khúc thực sự. Thay vào đó, họ nhận được một màn solo guitar kinh điển và giọng hát say sưa của thủ lĩnh nhóm Robert Plant. Tương tự, Queen cũng tạo nên một kiệt tác kinh điển Bohemian Rhapsody với cấu trúc 5 phần hoàn toàn khác biệt, kết hợp nhiều thể loại từ opera, rock đến ballad. 

Link đăng ký học thử: pianohome.vn/dangky

Địa chỉ trung tâm 

– Trung tâm 1: 40 ngõ 183 Trần Đại Nghĩa, Hai Bà Trưng, Hà Nội

– Trung tâm 2: 17-19 Ngõ 59 Láng Hạ, Ba Đình, Hà Nội

– Trung tâm 3: Tầng 4, Biệt thự 31, Thanh Xuân Residence 35 Lê Văn Thiêm, Thanh Xuân Hà Nội

– Trung tâm 4: Số 10 Trần Quốc Vượng, Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy, Hà Nội

– Trung tâm 5: Số 39 Hoàng Như Tiếp, Bồ Đề, Long Biên, Hà Nội

Hotline: 0965 350 110